ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯ ಬತ್ತಳಿಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಅಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಆಕಾಶ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಯೂ ಒಂದು. ಇದು ಮಧ್ಯಮ-ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ನೆಲದಿಂದ ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ಚಿಮ್ಮುವ ಕ್ಷಿಪಣಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ವೈಮಾನಿಕ ದಾಳಿಗಳಿಂದ ನೆಲದ ನೆಲೆಗಳು ಹಾಗೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪಹಲ್ಗಾಮ್ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಯ ಬಳಿಕ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರ ನೀಡುವ ಭಾರತ ಸಶಸ್ತ್ರಪಡೆಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಆಕಾಶ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ ತನ್ನ ಖದರನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಜಗತ್ತಿಗೇ ತೋರಿಸಿದೆ.
ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ದೇಶೀಯವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾದ ಈ ಕ್ಷಿಪಣಿ, ರಕ್ಷಣಾ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ (ಡಿಆರ್‌ಡಿಒ) ಹೆಮ್ಮೆಯ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಭಾರತ್ ಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಬಿಡಿಎಲ್) ಮತ್ತು ಭಾರತ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಬಿಇಎಲ್) ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಿವೆ. ಆಕಾಶ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ ದೇಶದ ಮಿಲಿಟರಿ ಶಕ್ತಿಯ ಬತ್ತಳಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಬಲ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರವಾಗಿದೆ.
ಆಕಾಶ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಯ ವಿಶೇಷತೆಗಳು:
* ವ್ಯಾಪ್ತಿ: ಇದರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು 25 ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳವರೆಗೆ ಇದೆ. ಕೆಲವು ಸುಧಾರಿತ ಮಾದರಿಗಳು 30 ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
* ವೇಗ: ಆಕಾಶ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಯು ಮ್ಯಾಕ್ 2.5 ರವರೆಗಿನ ವೇಗದಲ್ಲಿ (ಸುಮಾರು 3000 ಕಿಮೀ/ಗಂ) ಚಲಿಸಬಲ್ಲದು.
* ಎತ್ತರ: ಇದು 18 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದವರೆಗಿನ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಹೊಡೆದುರುಳಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
* ಗುರಿಗಳು: ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳು, ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್‌ಗಳು, ಮಾನವರಹಿತ ವೈಮಾನಿಕ ವಾಹನಗಳು (ಡ್ರೋನ್‌ಗಳು) ಮತ್ತು ಕ್ರೂಸ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳಂತಹ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ವೈಮಾನಿಕ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು ಇದು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಎದುರಿಸಬಲ್ಲದು.
* ಬಹು ಗುರಿ ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥ: ಈ ಕ್ಷಿಪಣಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಬಲ್ಲದು ಮತ್ತು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಹೊಡೆದುರುಳಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
* ಚಲನಶೀಲತೆ: ಆಕಾಶ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮೊಬೈಲ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇದನ್ನು ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ರೈಲು ಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಾಗಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ನಿಯೋಜಿಸಬಹುದು.
* ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ: ಇದು ಗುರಿ ಪತ್ತೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ನಾಶಪಡಿಸುವವರೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
* ಜಾಮಿಂಗ್ ನಿರೋಧಕತೆ: ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಕೌಂಟರ್-ಕೌಂಟರ್ ಮೆಷರ್ಸ್ (ಇಸಿಸಿಎಂ) ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಇದು ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ, ಶತ್ರುಗಳ ಜಾಮಿಂಗ್ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಎದುರಿಸಬಲ್ಲದು.
ಆಕಾಶ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಯ ರುವಾರಿ ಡಾ. ಪ್ರಹ್ಲಾದ ರಾಮರಾವ್:
ಆಕಾಶ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಯ ಯಶಸ್ಸಿನ ಹಿಂದೆ ಒಬ್ಬ ಮಹಾನ್ ವಿಜ್ಞಾನಿಯ ಪರಿಶ್ರಮವಿದೆ. ಅವರೇ ಡಾ.ಪ್ರಹ್ಲಾದ ರಾಮರಾವ್. ಭಾರತದ “ಕ್ಷಿಪಣಿ ಪಿತಾಮಹ” ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತರಾದ ಡಾ. ಎ.ಪಿ.ಜೆ. ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಡಾ. ರಾಮರಾವ್ ಅವರು ಆಕಾಶ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು. 1983 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಈ ಯೋಜನೆಯು ಸುಮಾರು 15 ವರ್ಷಗಳ ಸುದೀರ್ಘ ಅವಧಿಯ ಶ್ರಮದ ಫಲ.
ಡಾ. ರಾಮರಾವ್ ಅವರು ಕೇವಲ 34 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಈ ಮಹತ್ವದ ಯೋಜನೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯು ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ ಡಾ. ರಾಮರಾವ್ ಮತ್ತು ಅವರ ತಂಡವು ಡ್ರೋನ್‌ಗಳು, ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು, ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳಂತಹ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ವೈಮಾನಿಕ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಈ ಕ್ಷಿಪಣಿಗೆ ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು.
ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾರತದ ನಗರಗಳ ಮೇಲೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಡ್ರೋನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳಿಂದ ಉಂಟಾದ ಬೆದರಿಕೆಯನ್ನು ಆಕಾಶ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ತಡೆದಾಗ, ಡಾ. ರಾಮರಾವ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಅತ್ಯಂತ ಸಂತೋಷದ ದಿನವೆಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು. ತಮ್ಮ ತಂಡದ ಕಠಿಣ ಪರಿಶ್ರಮ ಮತ್ತು ಡಾ. ಕಲಾಂ ಅವರ ದೂರದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಅವರು ಸ್ಮರಿಸಿಕೊಂಡರು.
ಡಾ. ರಾಮರಾವ್ ಅವರು ಆಕಾಶ್ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಭಾರತದ ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲೂ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಮೇಲ್ಮೈಯಿಂದ ಆಕಾಶಕ್ಕೆ, ಆಕಾಶದಿಂದ ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ಚಿಮ್ಮುವ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳು, ಅಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಭಾರತ-ರಷ್ಯಾ ಸಹಯೋಗದ ಬ್ರಹ್ಮೋಸ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಯಂತಹ ಸುಮಾರು 10 ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆ, ವಾಯುಸೇನೆ ಮತ್ತು ನೌಕಾಪಡೆಯು ಇಂದು ಆಕಾಶ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಇದರ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚ-ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವದಿಂದಾಗಿ ಅರ್ಮೇನಿಯಾದಂತಹ ದೇಶಗಳು ಸಹ ಈ ಕ್ಷಿಪಣಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿವೆ.
ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಆಕಾಶ್ ಕ್ಷಿಪಣಿಯು ಭಾರತದ ರಕ್ಷಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಒಂದು ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ. ಡಾ. ಪ್ರಹ್ಲಾದ ರಾಮರಾವ್ ಅವರಂತಹ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ದೃಢ ಸಂಕಲ್ಪದಿಂದಾಗಿ ಭಾರತವು ಇಂದು ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ರಕ್ಷಣಾ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ ಸಾಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ.
“ಸಾರಾ ಆಕಾಶ್ ಹಮಾರಾ” (ಇಡೀ ಆಕಾಶ ನಮ್ಮದು) ಎಂಬ ಡಾ. ರಾಮರಾವ್ ಅವರ ಘೋಷಣೆಯು ಈ ಕ್ಷಿಪಣಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
