ಶ್ರೀಹರಿಕೋಟಾ, ಜು.10 www.bengaluruwire.com : ದೇಶದ ನಾಗರೀಕರ ಬಹುನಿರೀಕ್ಷರಿತ ಯೋಜನೆಯಾದ ಚಂದ್ರಯಾನ-3 (Chndrayaan-3) ಸಾಕಾರಗೊಳ್ಳಲು ಕ್ಷಣಗಣನೆ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಜು.14ರಂದು ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 2.35ಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲವೂ ಅಂದುಕೊಂಡಂತೆ ಆದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಯಾನ ಗಗನ ನೌಕೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತು ಎಲ್ ವಿಎಮ್3 (LVM3) ರಾಕೆಟ್ ನಭಕ್ಕೆ ಜಿಗಿಯಲಿದೆ.
ದೇಶದ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ISRO) ಯು ಈ ಹಿಂದಿನ ಯೋಜನೆಯಾದ ಚಂದ್ರಯಾನ-2 ರಲ್ಲಿನ ವೈಫಲ್ಯಗಳಿಂದ ಪಾಠ ಕಲಿತು ಚಂದ್ರನ ಅಂಗಳಕ್ಕೆ ಹಗುರವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಇಳಿಯಲು ಅಗತ್ಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವ ಹುಮ್ಮಸ್ಸಿನಲ್ಲಿದೆ.
ಚಂದ್ರಯಾನ-3, ಭಾರತದ ಮೂರನೇ ಚಂದ್ರನ ಪರಿಶೋಧನಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯು LVM3 ರಾಕೆಟ್ ಲಾಂಚರ್‌ನ ನಾಲ್ಕನೇ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ (M4) ಟೇಕ್ ಆಫ್ ಆಗಲು ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಇಸ್ರೋ ಈ ಮೂಲಕ ಚಂದ್ರನ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಮೃದುವಾದ ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಹೊಸ ಗಡಿಗಳನ್ನು ದಾಟಲು ಮತ್ತು ಚಂದ್ರನ ಭೂಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ರೋವರ್ ಮೂಲಕ ಚಲಿಸುತ್ತಾ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಲು ಸಿದ್ದವಾಗಿದೆ. ಈ ಚಂದ್ರಯಾನವು ಇಸ್ರೋದ ಭವಿಷ್ಯದ ಅಂತರ್ ಗ್ರಹ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಚಂದ್ರನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ರೋವರ್ ನಿಯೋಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ಚಂದ್ರನ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಶಕೆ ಬರೆಯಲಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ದೇಶದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಚಂದ್ರನ ಬಗ್ಗೆ ಈವರೆಗೆ ಮಾನವ ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ತಿಳಿಯದ ಹಲವಾರು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಅರಿಯಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಲಿದೆ.
ಚಂದ್ರಯಾನ-3 ಮೂಲೋದ್ದೇಶವೇನು?
ಚಂದ್ರಯಾನ-3 ಮಿಷನ್ ಚಂದ್ರನ ಭೂಕಂಪನ, ಚಂದ್ರನಲ್ಲಿ ಆಚ್ಚಾದಿಸಿರುವ ಆಧಾರ ಶಿಲಾತಲದ ಮೇಲಿನ ಗಟ್ಟಿಗೊಂಡಿಲ್ಲದ ಘನಪದಾರ್ಥ ಕುರಿತಂತೆ, ಅಲ್ಲಿನ ಮೇಲ್ಮೈ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಧಾತು ರೂಪದ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಉಷ್ಣ-ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಮಾರ್ಕ್ -3 ರಾಕೆಟ್ ಒಳಗಿನ ಚಂದ್ರಯಾನ ನೌಕೆಯು ಹೊಂದಿದೆ.
ನೌಕೆಯಲ್ಲಿನ ಲ್ಯಾಂಡರ್ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಚಂದ್ರನ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮೃದುವಾಗಿ ಇಳಿಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಲ್ಯಾಂಡರ್ ಐಎಸ್ ಡಿಎನ್, ರೋವರ್, ರೋವರ್ ನನ್ನು ತನ್ನ ಒಡಲಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಲ್ಯಾಂಡರ್ ಮತ್ತು ರೋವರ್ ನ ಜೀವಿತಾವಧಿಯು ಒಂದು ಚಂದ್ರನ ದಿನವಾಗಿರುತ್ತದೆ(ಅಂದರೆ 14 ಭೂಮಿಯ ದಿನಗಳು). ಮತ್ತು ತನ್ನ ಚಲನಶೀಲತೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರನ ಮೇಲ್ಮೈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ರೋವರ್ ಅನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ.
ಯೋಜನೆಯ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಹೀಗಿದೆ :
ವಿವಿಧ ಮಿಷನ್ ಹಂತಗಳನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ:
ಭೂ ಕೇಂದ್ರಿತ ಹಂತ (ಹಂತ-1) : ಉಡಾವಣಾ ಪೂರ್ವ ಹಂತ (Pre Launch Stage)
ಉಡಾವಣೆ ಮತ್ತು ಆರೋಹಣ ಹಂತ, ಭೂ ಕೇಂದ್ರಿತ ರಾಕೆಡ್ ಚಾಲನಾ ನಿಯಂತ್ರಣ ಹಂತ
ಚಂದ್ರನಲ್ಲಿಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆ ಹಂತ (ಹಂತ-2):
ವರ್ಗಾವಣೆ ಪಥದ ಹಂತ
ಚಂದ್ರ ಕೇಂದ್ರಿತ ಹಂತ :
• ಚಂದ್ರನ ಕಕ್ಷೆಯ ಅಳವಡಿಕೆ ಹಂತ (LOI)-(ಹಂತ-3)
• ಚಂದ್ರ-ಆಧಾರಿತ ಚಾಲನ ನಿರ್ವಹಣಾ ಹಂತ (ಹಂತ-4)
• ರಾಕೆಟ್ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಯಾನ ನೌಕೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ (ಹಂತ-5)
• ಡಿ-ಬೂಸ್ಟ್ ಹಂತ (ಹಂತ-6)
• ಪೂರ್ವ-ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಹಂತ (ಹಂತ-7)
• ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಹಂತ (ಹಂತ-8)
• ಲ್ಯಾಂಡರ್ ಮತ್ತು ರೋವರ್‌ಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹಂತ (ಹಂತ-9)
• ಚಂದ್ರ ಕೇಂದ್ರಿತ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಕ್ಷೆಯ ಹಂತ (100 ಕಿಮೀ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಕಕ್ಷೆ) – ಪ್ರೊಪಲ್ಷನ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್‌ಗಾಗಿ (ಹಂತ-10)
ನೋದನಕಾರಿ ಪ್ರೊಪಲ್ಷನ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ :
ಚಂದ್ರಯಾನ-3 ಸ್ವದೇಶಿ ನಿರ್ಮಿತ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದ್ದು ರಾಕೇಟ್ ಪ್ರೊಪಲ್ಷನ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್, ಲ್ಯಾಂಡರ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಮತ್ತು ರೋವರ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಹೊಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಗಗನ ನೌಕೆಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರೊಪಲ್ಷನ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಲ್ಯಾಂಡರ್ ಮತ್ತು ರೋವರ್ ಅನ್ನು ರಾಕೆಟ್ ನಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟ ಬಳಿಕ ಭೂ ಕಕ್ಷೆಯಿಂದ 100 x 100 ಕಿಮೀ ದೂರದ ವರೆಗಿನ ಚಂದ್ರನ ಕಕ್ಷೆಗೆ ಒಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಭೂಮಿಯ (SHAPE) ಆಕಾರದ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋ-ಪೋಲಾರ್ ಮೆಟ್ರಿ ಪೇಲೋಡ್ ಅನ್ನು ಈ ಗಗನನೌಕೆಯು ಹೊತ್ತೊಯ್ಯಲಿದ್ದು, ಚಂದ್ರನ ಕಕ್ಷೆಯಿಂದ ಭೂಮಿಯ ವರ್ಣಪಟಲ ಮತ್ತು ಧ್ರುವೀಯ ಅಳತೆಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲಿದೆ. ಉಡಾವಣಾ ವಾಹಕದ ಇಂಜೆಕ್ಷನ್ ಕಕ್ಷೆಯಿಂದ ಲ್ಯಾಂಡರ್ ಬೇರ್ಪಡುವವರೆಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದು ಪ್ರೊಪಲ್ಷನ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್‌ನ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಮಾರ್ಕ್-3 ರಾಕೆಟ್ ಬಗ್ಗೆ :
LVM3 ಇಸ್ರೋದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಭಾರೀ ತೂಕದ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹಕವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಇದು ಸತತ 6 ಯಶಸ್ವಿ ಮಿಷನ್ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿರುವ ಅದ್ಭುತ ಹಿನ್ನಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಚಂದ್ರಯಾನ-3 ಎಲ್ ವಿಎಮ್ 3 ನ 4 ನೇ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಹಾರಾಟವಾಗಿದೆ, ಚಂದ್ರಯಾನ-3 ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯನ್ನು ಭೂಸ್ಥಿರ ವರ್ಗಾವಣೆ ಕಕ್ಷೆ (GTO) ಗೆ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಎಲ್ ವಿಎಂ3 ಅತ್ಯಂತ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ತನ್ನ ವೈವಿಧ್ಯೆತೆಯನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿದೆ:
• ಬಹು-ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಇಂಜೆಕ್ಟ್ ಮಾಡುವುದು, ಮಿಷನ್ ಯೋಜನೆ ಮರು ನಿರ್ದೇಶನ ಮತ್ತು ವೇಗ ಸೇರ್ಪಡೆಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿತ ಉಪಗ್ರಹಗಳ ನಡುವೆ ಸುರಕ್ಷಿತ ಅಗತ್ತವಾದ ಅಂತರವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ.
• ಬಹು ಕಕ್ಷೆ (LEO, MEO, GEO) ಮತ್ತು
ಅಂತರಗ್ರಹ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಕಾರಿ.
• ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಹಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸುವ ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಭಾರವಾದ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನ ಇದಾಗಿದೆ.
LVM3-M4 ವಾಹನದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು:
ರಾಕೆಟ್ ಎತ್ತರ: 43.5 ಮೀಟರ್ (142.24 ಅಡಿ)
ರಾಕೇಟ್ ಒಟ್ಟಾರೆ ಭಾರ: 642 ಟನ್ (6.42 ಲಕ್ಷ ಕೆ.ಜಿ)
ಪೇಲೋಡ್ ಯಂತ್ರಗಳ ಒಟ್ಟಾರೆ ಭಾರ: 3,895 ಕೆ.ಜಿ
ನೋದನಕಾರಿ (ಪ್ರೊಪಲ್ಷನ್) ಹಂತಗಳು
ರಾಕೇಟ್ ಹೊರಭಾಗ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕ ಇರುವ ಸ್ಟ್ರಾಪ್-ಆನ್ ಮೋಟಾರ್ಸ್ : 2 x ಎಸ್200 (ಘನ ಇಂಧನ)
ಕೋರ್ ಹಂತ : L110 (ದ್ರವ ಇಂಧನ), ಮೇಲಿನ ಹಂತ : C25 (ಕ್ರಯೋಜನಿಕ್ ಇಂಧನ)
ಚಂದ್ರಯಾನ ನೌಕೆಯು ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುವ ಉಪಯುಕ್ತ ಹೊರೆ (Payloads) :
ಲ್ಯಾಂಡರ್ ಪೇಲೋಡ್‌ಗಳು :
ರಾಮ್ಭಾ-ಎಲ್ಪಿ (Rambha LP) ಲ್ಯಾಂಗ್ಮುಯಿರ್ ಪ್ರೋಬ್ : ಇದು ಚಂದ್ರನ ಸಮೀಪದ ಮೇಲ್ಮೈ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ (ಅಯಾನುಗಳು ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳು) ಸಾಂದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಸಮಯದೊಂದಿಗೆ ಅದರ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಚಾಸ್ಟೆ (ChaSTE) :
ಚಂದ್ರನ ಧ್ರುವ ಪ್ರದೇಶದ ಬಳಿ ಮೇಲ್ಮೈ ಉಷ್ಣ ಭೌತಿಕ ಪ್ರಯೋಗ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಮಾಪನಕ್ಕಾಗಿ ಈ ಪೇಲೋಡ್ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಇಲ್ಸಾ (ILSA) :
ಚಂದ್ರನ ಭೂಕಂಪನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಪನ ಮಾಡಲು, ಹಾಗೂ ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಸೈಟ್ ಸುತ್ತಲೂ ಭೂಕಂಪನವನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಮತ್ತು ಚಂದ್ರನ ಹೊರಪದರ ರಚನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ಈ ಉಪಕರಣ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ರೋವರ್ ಪೇಲೋಡ್‌ಗಳು:
ಎಪಿಎಕ್ಸ್ ಎಸ್ (APXS) :
ಆಲ್ಫಾ ಕಣದ ಎಕ್ಸ್-ರೇ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಮೀಟರ್ ಮೂಲಕ ಚಂದ್ರನಲ್ಲಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ಮತ್ತು ಖನಿಜಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿ ಅದರಿಂದ, ಚಂದ್ರನ ಮೇಲ್ಮೈಯ ಬಗ್ಗೆ ನಮ್ಮ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಈ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಉಪಕರಣ ಬಳಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಎಲ್ ಐಬಿಎಸ್ (LIBS) :
ಲೇಸರ್ ಪ್ರೇರಿತ ಬ್ರೇಕ್‌ಡೌನ್ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಸ್ಕೋಪ್ ಎಂಬ ಉಪಕರಣವು ಚಂದ್ರಯಾನ ನೌಕೆಯ ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಸೈಟ್ ಸುತ್ತಲೂ ಚಂದ್ರನ ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಬಂಡೆಗಳ ಧಾತುರೂಪದ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು (Mg, Al, Si, K, Ca, Ti, Fe) ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಪ್ರೊಪಲ್ಷನ್ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಪೇಲೋಡ್:
ವಾಸಯೋಗ್ಯ ಭೂಮಿಯ ಆಕಾರವಿರುವ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋ ಪೋಲಾರಿಮೆಟ್ರಿ ಉಪಕರಣವನ್ನು,
ಹತ್ತಿರದ ಅತಿನೇರಳೆ (NIR) ತರಂಗಾಂತರ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ (1-1.7 μm) ವಾಸಯೋಗ್ಯ ಭೂಮಿಯ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋ-ಪೋಲಾರಿಮೆಟ್ರಿಕ್ ಕುರುಹುಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪೇಲೋಡ್ ಆಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಚಂದ್ರಯಾನ-2 ವೈಫಲ್ಯದಿಂದ ಪಾಠ ಕಲಿತಿರುವ ಇಸ್ರೋ ಈ ಬಾರಿ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ಯಶಸ್ಸು ಸಾಧಿಸಲು ಇನ್ನಿಲ್ಲದ ಪ್ರಯತ್ನ ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಇಸ್ರೋ ಹಾಗೂ ಕೋಟ್ಯಾಂತರ ಭಾರತೀಯರ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಸಫಲವಾಗಲಿ ಎಂಬುದು ಬೆಂಗಳೂರು ವೈರ್ ಕಾಳಜಿ ಕೂಡ. (ಚಿತ್ರ ಕೃಪೆ : ಇಸ್ರೋ ಸಂಸ್ಥೆ)
